رشد استارتاپ ها در ایران در حال حاضر به قدری گرم شده است که هرکسی ایده ای در سر دارد، به فکر راه اندازی یک استارت آپ میافتد. سوالی که در اینجا پیش میآید این است که آیا با وجود این حجم از ایدهها و رشد استارتاپ ها در ایران همه آنها موفق خواهند بود و آیا برای هر ایده و مهارتی باید دست به راه اندازی یک استارتاپ زد؟
ایجاد زیرساختهای موردنیاز برای رشد و توسعه اکوسیستم استارتاپی و هموار کردن مسیر کارآفرینان، هدفی است که در سال های اخیر توسط دولت پیگیری شده است، اما متخصصان در سطح جهانی معتقدند کامیابی و موفقیت در این حوزه بدون داشتن اطلاعات دقیق از استارتاپ ها، کارآفرینان و دغدغه های آنان و همچنین شناخت نیازمندی های اساسی این بخش جوان، پویا در اقتصاد کشور، امکانپذیر نخواهد بود.
با این وجود، رشد استارتاپ ها در ایران روند صعودی خوبی داشته و این موضوع نوید آینده روشنی را به این جامعه جواب و تلاشگر میدهد.
البته باور غلطی در ایران در خصوص استارتاپ به وجود آمده است که این حوزه فعالیت، بیشتر به شرکتهای نوپای فعال در حوزه تکنولوژی یا فناوری اطلاعات اختصاص دارد این در حالیست که استارتاپ ها این قابلیت را دارند که در هر حوزهای راه اندازی شده و فعالیت کنند. این در حالیست که در سراسر جهان و البته کشورهای پیشرو در این زمینه، حوزه فعالیت استارتاپ ها بسیار گسترده است و تنها به آی تی و فناوری اطلاعات خلاصه نمیشود.
علیرغم سرعت رشد استارتاپ ها در ایران که بسیار جای خوشحالی دارد اما، متاسفانه عموم مردم آشنایی چندانی با ماهیت این شرکتها و عملکرد آنها ندارند. استارتاپها با یکدیگر تعامل خیلی خوبی دارند، بعضا از یکدیگر خدمات میگیرند و به حفظ و نگهداری یکدیگر اهمیت میدهند اما کمتر پیش میآید که جهت آگاهسازی عمومی و جذب حداکثری اقشار جامعه تلاش کنند. این خلا تا جایی پیش رفته که عده ای معتقدند در حال حاضر دنیای استارتاپی از دنیای واقعی جداست.
عده ای از صاحبنظران این حوزه معتقدند تا زمانی که مردم از فعالیتهای این شرکت ها و نحوه کار آنها مطلع نشوند، نمیتوان امید داشت که آنها در آینده به شرکتهای معتبر و بزرگی تبدیل شوند. یک شرکت نوپا باید بتواند از سطح دنیای استارتاپی خودش را بیرون کشیده و به عموم مردم معرفی کند. در اینصورت میتوان امید رقابت و بقا را داشت و سهم خوبی از بازار به آن اختصاص داد. از این رو، لازم است این شرکت ها اهمیت و فواید خود را به خوبی به عموم مردم معرفی کنند تا در آینده بتوانند به موفقیت های لازم دست یابند.
این در حالیست که چندی پیش، سورنا ستاری معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری پیرامون فعالیت این شرکتها با بیان اینکه آنچه موجب می شود یک اقتصاد مبتنی بر دانش پا بگیرد زیست بوم مساعد کارآفرینی و نوآوری است اظهار کرد: دانش به تنهایی نمیتواند زمینهساز شکلگیری اقتصاد دانش بنیان باشد بلکه هر یک از حلقههای این زنجیره باید در کنار هم کار کند تا یک زیست بوم سازگار با ایدههای نوآورانه، کارآفرینی و پژوهش کارآمد محقق شود.
به گفته وی، پژوهش متکی به سرمایهگذاری دولتی، نمیتواند نیازی از نیازهای جامعه را حل کند زیرا ساختار و مفهوم دولت نه تنها در ایران بلکه در تمامی کشورها شناخت ساز و کارهای لازم برای این دست پژوهش ها را در اختیار ندارد.
ستاری در ادامه گفت: شهرهای هوشمند فناور بستر اصلی کارهای دانش بنیان و استارتاپی هستند و بسیاری از مفاهیمی که امروز مرسوم است در آینده نه چندان دور دستخوش تحولات جدی خواهد شد؛ اما آموزش در آینده به یک برهه زمانی خاص از زندگی معطوف نمیشود و آموزش تا لحظه مرگ معنا می یابد.
وی ادامه داد: در آموزش کارآفرینی و استارتاپی، شهرها به عنوان بستر و خاستگاه اصلی نوآوری نقش مهمی ایفا می کنند و بزرگترین نقش شهرها فراهم کردن زمینهای است که شهروندان هر روز در معرض یادگیری مفاهیم تازه قرار میگیرند.
رشد استارتاپ ها در ایران از نگاه آمار و ارقام
بر اساس این گزارش، بررسی های انجام شده نشان می دهد که بیش از 80 درصد استارتاپ ها در ایران در سه سال اخیر راه اندازی شده اند. علاوه بر این، 27.2 % از استارت آپ ها کمتر از 6 ماه دوام میآورند و معمولا بیشتر میزان ماندگاری استارتاپ ها بین 6 ماه تا یک سال است.
تقریبا 49% از کسب و کارها به بازار کار ورود پیدا می کنند و 23.4% درصد به رشد و درآمد میرسند. اکثر این کسب و کارها در حوزه خرید و فروش آنلاین کالاها به صورت B2C هستند و در رتبه بعدی استارتاپ هایی که در حوزه فنی و ICT هستند و یا به آموزش و سرگرمی مشغولند دارای بیشترین آمار حوزههای فعال استارتاپ ها را تشکیل میدهند.
آمارها نشان می دهد که در ایران بیشترین مقوله ای که باعث توسعه کسب و کار می شود زیر ساخت فیزیکی و پویایی بازار داخلیست. این در حالیست که در کشورهای توسعه یافته مثل آمریکا زیرساخت فیزیکی و هنجار های فرهنگی و اجتماعی نقش پر رنگتری در شکل گیری استارتاپ ها دارند. آلمان نیز بر روی برنامههای کارآفرینی دولت سرمایهگذاری کرده و در ترکیه نیز این بستر با آموزش در مدارس، در حال توسعه است.
آمارها حکایت از آن دارند که بیشتر استارتاپ ها در پایتخت فعالیت میکنند و چیزی در حدود 4 درصد آنها در شهرهای بزرگ مثل مشهد، شیراز و اصفهان مستقر هستند که به نظر می رسد باید با کمک صاحبنظران و دست اندرکاران این حوزه در کشور متعادل سازی در این خصوص انجام گیرد.
در این مقاله سعی در معرفی استارتاپ ها و روند رشد آنها در ایران داشتیم. امیدواریم با خواندن این مقاله اطلاعات کافی در خصوص جایگاه استارتاپ در کشور کسب کرده باشید و بتوانید با موفقیت در استارتاپ خود، شما هم سهمی در این بازارکار نوین و پویا در کشور داشته باشید.